BLOKZIJL – Voor de 21e keer organiseerde men de Mattenschippersrace, een ‘kleintje Strontrace’, waarbij zeilende vrachtschepen zeilen, bomen en jagen in de Kop van Overijssel. Al in de eerste fase besliste de schipper van de Dageraad de strijd, door tussen Jonen en de Walengracht een jaagploeg uit te zetten. Aart te Velde’s directe concurrent, Remy de Boer van de Eenvoud, wachtte daarmee te lang. Hij verzeilde in het riet en verloor veel tijd. Het was de tweede keer dat de Dageraad de Mattenschippersrace won.

Het is de laatste zaterdag van april. Vanuit Blokzijl voert de race over het Giethoornse Meer, Jonen en Beulaker Wijde. Verder via de Blauwe Hand en Beukers naar Zwartsluis. Daarna, met de rieten mat aan boord, gaat het terug naar Blokzijl, langs het Zwarte Water, Kadoelen en Vollenhove.

De strijd om de tweede plaats werd vlak voor de finish nog spannend. De Harlinger Remy de Boer passeerde daar de Dankbaarheid van Johannes Hobma. Naast de eerste plaats waren ook de vierde en vijfde plek voor de zware klasse: de Karin van Hugo van Aalderen en de Catharina Anna van Jan Vriesinga.

Wisseltrofee

De strijd om de wisseltrofee is elk jaar hevig. De zware klasse start zeven kwartier vóór de schepen in de lichte klasse. De praktijk leert dat de wat lichtere schepen vaak in het voordeel zijn, maar bij een gunstige, stevige wind maken ook enkele zwaardere schepen een serieuze kans. In 2008 wist De Kapriool als eerste zware schip ooit de race te winnen.

Windrichting en lokale ervaring leidden tot snelle race

Reijer Blankenspoor, voorzitter van het organisatiecomité: ‘We hebben ook deze keer gezien dat het helpt, als je het wedstrijdtraject goed kent. Zo had Hugo van Aalderen al bij het pontje van Jonen de jaagploeg op de kant, terwijl de skûtsjes in de problemen kwamen. Zij verlijerden en raakten minstens twintig minuten kwijt.
Deze editie was één van de snelste ooit. Dan kan alleen als er veel gezeild kan worden. Als de schippers meer moeten jagen en bomen krijgen zware schepen als de Dageraad, de Karin of de Willem Jacob het heel moeilijk. Het is bijzonder dat een schip uit deze klasse heeft gewonnen. Het is in 21 jaar maar vier keer voorgekomen.’

Al om half vier voer de Dageraad door het finishlint bij de Sas van Blokzijl. Het grootste deel van de dag had er een dikke windkracht vier gestaan, met uitschieters naar vijf. Laatkomers hadden pech: aan het eind van de middag nam de wind sterk af.

Matten venten rond de Zuiderzee

In de tweede helft van de 19de eeuw lagen er in de haven van Blokzijl nog meer dan zestig echte mattenschepen. De schippers, afstammelingen van beurtschippers en mattenvlechters, voeren in het vroege voorjaar naar de overkant van de Zuiderzee. Daar had elke familie zo zijn eigen ‘mattenland’.

Het traject langs het Meppelerdiep en Zwartsluis was moeizaam, maar in het Zwarte Water kon er volop gezeild worden. Drones maakten prachtige beelden (te zien op de Facebookpagina van de Mattenschippersrace). De Willem Jacob en de Vijf Gebroeders zaten elkaar in het kruisrak naar Genemuiden regelmatig in de haren. De eerstgenoemde kreeg tijdens de prijsuitreiking een speciale vermelding van de organisatie, als zwaarste deelnemende schip.

‘Zolang we zeilen lopen we uit op de anderen’, zei schipper Tsjerk Hesling Hoekstra. ‘Alleen, zodra het aankomt op spierkracht hebben we een zware klus aan de tachtig ton van de Willem Jacob.’
De geringe vaardiepte van het vaargebied speelde het schip ook af en toe parten. Hoekstra: ‘Vooral bij het jagen en bomen moesten we oppassen dat we niet te dicht bij de oevers kwamen.’